Giai đoạn ra hoa là thời điểm then chốt quyết định năng suất và chất lượng quả táo ta (còn gọi là táo chua, táo nhà, hoặc táo gia). Việc chăm sóc đúng kỹ thuật trong thời gian này sẽ giúp cây ra hoa đồng loạt, tăng khả năng đậu quả và hạn chế rụng hoa, rụng trái non.
1. Chế Độ Dinh Dưỡng và Phân Bón
Trong giai đoạn ra hoa, nhu cầu về dinh dưỡng của cây thay đổi rõ rệt. Cần tập trung cung cấp các nguyên tố giúp hoa phát triển tốt và tăng khả năng thụ phấn.
- Tăng cường Kali và Phốt pho (Lân):
- Kali (K) giúp quá trình vận chuyển vật chất và tạo đường, tăng sức sống cho hạt phấn và vòi nhụy, làm hoa khỏe, hạn chế rụng.
- Phốt pho (P) thúc đẩy hình thành mầm hoa, kích thích ra hoa tập trung và tăng cường bộ rễ.
- Loại phân bón khuyến nghị: Sử dụng các loại phân NPK có tỷ lệ P và K cao (ví dụ: NPK 12-10-20, 13-13-13 hoặc phân bón chuyên dùng cho cây ăn trái giai đoạn ra hoa).
- Hạn chế Đạm (Nitơ):
- Giảm lượng Đạm (N) hoặc không bón Đạm trong thời gian cây đang rộ hoa. Bón quá nhiều Đạm lúc này sẽ kích thích cây ra lá non, cạnh tranh dinh dưỡng, dẫn đến rụng hoa và giảm tỷ lệ đậu quả.
- Bổ sung Vi lượng:
- Bo (Boron): Đây là vi lượng cực kỳ quan trọng, có vai trò trực tiếp trong việc hình thành và phát triển của hạt phấn, ống phấn, giúp tăng cường khả năng thụ tinh và đậu quả. Thiếu Bo là nguyên nhân hàng đầu gây rụng hoa, rụng trái non.
- Kẽm (Zn) và Canxi (Ca): Giúp tăng sức đề kháng và độ bền của vách tế bào.
- Cách bón: Phun phân bón lá có chứa các vi lượng này (đặc biệt là Bo) trước và trong khi cây ra hoa. Phun vào sáng sớm hoặc chiều mát.
2. Tưới Nước và Độ Ẩm Đất
Độ ẩm là yếu tố sống còn trong giai đoạn ra hoa. Đất quá khô hay quá ẩm đều ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng đậu quả.
- Duy trì độ ẩm ổn định:
- Không để đất khô nứt nẻ: Thiếu nước sẽ làm hoa bị khô, héo và rụng hàng loạt.
- Tránh ngập úng: Thừa nước, đặc biệt là ngập úng rễ, sẽ làm rễ bị thiếu oxy, suy yếu, dẫn đến rụng hoa và rụng quả non.
- Kỹ thuật tưới:
- Tưới đều đặn và lượng nước vừa phải để giữ ẩm cho tầng đất mặt.
- Tưới vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát, tránh tưới vào giữa trưa nắng gắt.
- Nếu có mưa lớn hoặc độ ẩm không khí cao, cần kiểm tra và đảm bảo hệ thống thoát nước tốt, tránh đọng nước quanh gốc.
- Sử dụng vật liệu che phủ: Có thể dùng rơm rạ, cỏ khô hoặc vật liệu hữu cơ để che phủ gốc, giúp giữ ẩm đất lâu hơn và ổn định nhiệt độ.
3. Tỉa Cành và Tạo Tán
Mục tiêu của việc tỉa cành giai đoạn này là tập trung dinh dưỡng cho hoa và quả, đồng thời tạo sự thông thoáng để ánh sáng lọt vào, giảm ẩm độ, hạn chế sâu bệnh.
- Tỉa bỏ cành vô hiệu: Loại bỏ các cành tăm, cành bị sâu bệnh, cành mọc dày đặc bên trong tán không có khả năng ra hoa, hoặc các cành vượt (cành đâm thẳng lên trời) để tránh cạnh tranh dinh dưỡng với chùm hoa.
- Tỉa hoa thưa: Nếu cây ra hoa quá dày đặc, có thể tỉa bớt một số chùm hoa yếu, hoa mọc quá gần nhau để các chùm hoa còn lại có đủ dinh dưỡng phát triển.
- Ngắt đọt (tạo tán): Trong trường hợp cành đang ra hoa mà vẫn tiếp tục ra đọt non mạnh, có thể bấm ngọn các đọt non này để dồn dinh dưỡng về nuôi hoa và quả sắp đậu.
4. Làm Giàn và Chống Đỡ Cành
Cây táo ta thường cho năng suất cao, khi đậu quả, trọng lượng quả sẽ làm các cành trĩu xuống, dễ bị gãy hoặc chạm đất gây bệnh.
- Làm giàn: Đối với những cây trồng lâu năm hoặc cho năng suất cao, cần làm giàn đỡ cành bằng tre, gỗ hoặc dây thép. Giàn cần đủ chắc chắn để nâng đỡ toàn bộ tán cây.
- Chống đỡ cành: Dùng các cọc chống hoặc dây buộc để nâng đỡ các cành đang mang hoa hoặc sắp mang quả nặng, đặc biệt là các cành mọc ngang hoặc trĩu sát đất.
- Mục đích:
- Tránh gãy đổ khi có gió bão hoặc khi quả lớn.
- Giúp cành đón ánh sáng tốt hơn, thúc đẩy quá trình quang hợp.
- Giữ hoa, quả sạch và tránh xa nguồn bệnh từ đất.
5. Phòng Ngừa Sâu Bệnh
Giai đoạn ra hoa là thời kỳ cây rất mẫn cảm với thuốc bảo vệ thực vật, nhưng cũng là lúc nhiều loại sâu bệnh có cơ hội tấn công.
- Phòng trừ Sâu:
- Sâu đục cành, đục thân: Kiểm tra kỹ và loại bỏ kịp thời các cành bị sâu.
- Bọ trĩ, Rệp sáp: Đây là những loại côn trùng chích hút nhựa, làm hoa teo tóp, rụng và lây lan bệnh virus. Cần theo dõi sát.
- Phòng trừ Bệnh:
- Bệnh thán thư (nấm): Gây cháy hoa, thối rụng. Phát triển mạnh trong điều kiện ẩm độ cao.
- Bệnh đốm lá, rỉ sắt: Cần phun phòng ngừa nếu vườn có tiền sử bệnh.
- Nguyên tắc sử dụng thuốc:
- Ưu tiên phun phòng: Phun các loại thuốc có nguồn gốc sinh học hoặc thuốc hóa học có độ độc thấp và thời gian cách ly ngắn trước khi hoa nở rộ (khoảng 5-7 ngày trước khi hoa nở).
- Hạn chế phun khi hoa nở rộ: Việc phun thuốc trong giai đoạn hoa nở rộ sẽ tiêu diệt côn trùng thụ phấn (ong, bướm), ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng đậu quả. Nếu bắt buộc phải phun trị bệnh, nên phun vào chiều tối khi côn trùng thụ phấn đã ngừng hoạt động và ưu tiên dùng thuốc sinh học.
- Vệ sinh vườn: Dọn sạch cỏ dại, lá rụng, cành khô dưới gốc để giảm nơi trú ẩn của mầm bệnh và côn trùng gây hại.
