Thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) nói chung được nhắc đến ở đây và phổ biến trên các phương tiện thông tin là thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học. Các loại thuốc BTVT khác thường được ghi rõ để tránh nhầm lẫn như thuốc BVTV sinh học (có nguồn gốc sinh học)…
Thuốc BVTV nói chung được sử dụng rất phổ biến ở nước ta hiện nay do nhiều ưu điểm không thể bàn cãi, nhưng nó cũng có nhiều nhược điểm mà không thể khắc phục được trong ngắn hạn. Việc sử dụng thuốc BVTV tốt nhất nên sử dụng với sự hướng dẫn của các chuyên gia, nhân viên của các tổ chức nhà nước, khuyến nông, Bộ Nông nghiệp, các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, các nhà khoa học và các kênh thông tin truyền thông chính thống khác.
Ưu điểm
- Diệt sâu hại nhanh chóng. Nếu dùng đúng cách thuốc BVTV có thể diệt 95% cá thể sâu.
- Dễ sử dụng, có thể dùng thuốc BVTV phun trên diện tích lớn trong khoảng thời gian ngắn. điều này có lợi khi sâu bệnh phát sinh trên vùng lớn.
- Cách dùng đa dạng người ta có thể bón vào đất, xông hơi, trộn giống, làm bả độc, phun lên cây trồng (phun bột, phun sương, phun mù).
- Phương pháp hóa học phần lớn khi sử dụng đều mang lại hiệu quả kinh tế.
Khuyết điểm
- Diệt cả thiên địch, làm mất cân bằng tự nhiên.
- Dễ gây bộc phát sâu hại, do côn trùng bị trúng thuốc không đủ liều gây chết, chính thuốc hóa học kích thích chúng sinh sản nhiều hơn do phản ứng bảo tồn giống nòi, mặt khác chúng không bị kiềm hãm bởi thiên địch.
- Do thiên địch bị diệt bởi thuốc BVTV làm cho những loài sâu hại thứ cấp trước đây gây hại không đáng kể trở thành loại gây hại chính nguy hiểm hơn như Nhiện gié, rầy cánh trắng…
- Phát sinh nòi mới nguy hiểm hơn (sâu phao đục bẹ).
- Việc sử dụng liên tục 1 loại thuốc làm côn trùng quen thuốc dần dần dẩn đến côn trùng kháng thuốc
- Gây ngộ độc cho cây trồng làm ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của cây trồng và làm giảm năng suất cây trồng.
- Thuốc BVTV gây ô nhiễm môi trường sống làm ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
- Để lại dư lượng trong nông sản ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng là nguy cơ tiềm ẩn gây bệnh ung thư, xảy thai, và các bệnh nguy hiểm khác.
Các nguyên tắc sử dụng thuốc BVTV
- Sử dụng thuốc theo ngưỡng kinh tế, vừa tiết kiệm được chi phí, vừa giữ cân bằng sinh học và hạn chế ô nhiễm môi trường.
- Sử dụng luân phiên các gốc thuốc để tránh côn trùng kháng thuốc.
- Sử dụng thuốc an toàn với thiên địch, chọn loại thuốc ít độc xử lý hạt giống để không ảnh hưởng đến thiên địch.
- Sử dụng thuốc theo 4 đúng.
Nắm rõ ưu nhược điểm của các biện pháp hóa học là điều kiện quan trọng trong việc quản lý nông nghiệp đi vào chất lượng và chiều sâu.