Chuột chủ yếu hoạt động và gây hại vào ban đêm. Chuột phá hoại hầu hết các loại cây lương thực và kho dữ trữ, ở Việt Nam, chuột phá hoại cây lương thực quan trọng nhất là lúa.
Trên ruộng, chuột phá hại vào bất cứ giai đoạn nào của cây lúa, nhưng hại nặng nhất vào giai đoạn đòng – trổ, lúc nầy chúng ăn đòng non (có vị ngọt) hay cắn ngang lúa, ăn hạt. Trong nhiều trường hợp, chuột cắn phá nhiều hơn là ăn. Ở giai đoạn hình thành đòng, chuột cắn thủng bẹ, ăn đòng. Khi lúa sắp chín, chuột vít dảnh lúa xuống để ăn hạt, dảnh bị hại thường bị cắn đứt, chỉ còn một phần nhỏ dính vào thân. Nếu bị hại sớm, lúa có thể phục hồi, tạo ra dảnh mới, nhưng khi chín sẽ không đều. Nếu bị hại muộn, lúa không phục hồi được, không cho năng suất.
Chuột cũng gây hại trên các loại cây trồng khác như khoai, lạc (đậu phộng), các loại cây lương thực và một số loại cây công nghiệp khác.
Chuột cũng phá hoại các kho chứa lương thực, giống cây trồng – làm hỏng, ẩm giống cây trồng.
Chuột là nguồn trung gian lây nhiều loại bệnh nguy hiểm, trong đó có bệnh dịch hạch.
Các biện pháp phòng trị chuột
Biện pháp canh tác
Cơ cấu cây trồng: Không nên trồng quá nhiều loại cây trồng trên đồng hay trồng giống lúa quá ngắn ngày tạo điều kiện có nguồn thức ăn liên tục và nơi cư trú an toàn cho chuột.
Vệ sinh đồng ruộng: Cần phát quang bờ bụi, làm sạch cỏ ven bờ, không để ruộng hoang hóa. Tìm và phá ổ chuột ngay từ đầu vụ. Bờ ruộng không nên làm lớn. Sau thu hoạch, nếu có thể, dọn sạch rơm rạ, đốt đồng để hạn chế nơi cư trú của chuột.
Bảo vệ thiên địch của chuột: Các loài tiêu diệt chuột quan trọng là các loại rắn, chim ăn thịt như cú mèo…
Nuôi chó mèo: Ở các khu vực gần khu dân cư, mèo tiêu diệt một lượng lớn chuột gây hại, chó săn cũng tiêu diệt chuột ở mức độ ít hơn.
Biện pháp diệt chuột
Bẫy cây trồng: Bẫy cây trồng được áp dụng dựa trên đặc điểm sinh học của chuột như khoảng cách di chuyển tìm thức ăn, khả năng khứu giác nhạy bén, tập tính không đi lùi và tìm chổ chui khi có vật cản.
Dùng nước để hạn chế và giết chuột: Nếu có thể, giữ mức nước cao trong ruộng vào giai đoạn đòng – trổ để hạn chế chuột làm tổ ven bờ. Lợi dụng nước lớn, gom chuột lên chỗ cao rồi tổ chức săn bắt.
Tổ chức săn đuổi: bằng nhiều biện pháp như đào hang, đổ nước, đánh bẩy, xông khói, dùng chó săn, bắt hay dùng máy cày quần bắt chuột.
Đánh bả: Mỗi công ruộng 1.000 m2, đặt 15 – 20 máng bã, máng được đặt dưới bờ ruộng, xa bờ khoảng 1 mét, cứ cách 10 mét ta đặt một máng.
Bắt chuột dùng làm thực phẩm: Ở một số tỉnh đồng bằng sông Hồng, chuột trở thành đặc sản địa phương, từ đó mà giảm thiểu số lượng lớn chuột gây hại trên đồng ruộng.
