Cây cà phê, một trong những cây trồng quan trọng nhất của ngành nông nghiệp nước ta. Từ khi xuống giống đến khi thu hoạch cây trải qua nhiều quá trình phát triển khác nhau. Chính vì thế việc nắm vững giai đoạn sinh trưởng của cây cà phê để áp dụng đúng các kỹ thuật canh tác và chăm sóc là vô cùng cần thiết.
1. Giai đoạn cây ươm mầm non
Trong giai đoạn này, cây cà phê bắt đầu từ hạt giống và phát triển thành cây con. Trong thời gian này cây cần được chăm sóc đặc biệt, đảm bảo đủ ánh sáng và nước. Nếu điều kiện không thuận lợi, cây có thể phát triển chậm và không đủ sức để tiếp tục các giai đoạn sinh trưởng tiếp theo.
Chọn hạt giống cà phê
Giống cà phê cần được chọn lựa dựa trên điều kiện khí hậu, đất đai, và khả năng chống chịu sâu bệnh của khu vực trồng trọt.
Ươm hạt cà phê
Hạt cà phê sau khi được chọn lọc kỹ lưỡng sẽ được ươm trong điều kiện ẩm và nhiệt độ phù hợp để chúng có thể nảy mầm tốt nhất. Thời gian từ khi gieo hạt đến khi hạt bắt đầu nảy mầm kéo dài khoảng 3-4 tuần.
Hạt mở lá sò
Khi hạt cà phê bắt đầu nảy mầm, lá sò – lá đầu tiên của cây non – sẽ mở ra. Đây là dấu hiệu cho thấy cây đã sẵn sàng để phát triển thêm. Quá trình sinh trưởng này thường diễn ra trong khoảng 1-2 tuần.
Nảy mầm
Cây cà phê non sinh trưởng và phát triển mạnh mẽ từ giai đoạn nảy mầm với sự xuất hiện của rễ và thân non. Thời gian để cây nảy mầm và phát triển đầy đủ kéo dài khoảng 4-6 tuần.
Cây Thực Sinh
Cây cà phê sẽ phát triển thành cây thực sinh với thân và rễ đã phát triển đầy đủ. Sẵn sàng cho việc trồng trọt ngoài trời.
Cây cà phê ra lá thật
Cuối cùng, cây cà phê sẽ mọc lá thật, thay thế cho lá sò ban đầu. Đây là dấu hiệu cho thấy cây đã phát triển vững chắc và sẵn sàng cho quá trình sinh trưởng tiếp theo.
Khi cây cà phê con cao khoảng 30 cm, chúng đã sẵn sàng để trồng ra đồng ruộng hoặc đồi. Việc đảm bảo độ ẩm và ánh sáng phù hợp là rất quan trọng trong vòng đời cây cà phê để cây cà phê có nền tảng phát triển mạnh mẽ.
2. Giai đoạn cây cà phê trưởng thành
Khi đạt khoảng 2 đến 3 năm tuổi, cây cà phê bắt đầu phát triển thành cây trưởng thành. Giai đoạn sinh trưởng này, cây phát triển lá và cành. Đồng thời rễ cây cũng lan rộng để hấp thụ dinh dưỡng. Tùy vào giống và kỹ thuật trồng, cây có thể cao từ 1,5m đến 3m.
Cây cà phê thường được cắt tỉa cành để kiểm soát chiều cao và giúp cây nhận ánh sáng đều hơn. Trong quá trình phát triển này, cây cũng bắt đầu ra hoa. Đây là bước quan trọng vì từ hoa sẽ tạo ra quả cà phê, và việc ra hoa đều sẽ quyết định năng suất thu hoạch sau này.
3. Giai đoạn cây cà phê phát triển quả
Sau khi hoa được thụ phấn, cây cà phê bước quá trình phát triển quả. Quả cà phê, ban đầu có màu xanh, dần chuyển sang màu đỏ khi chín. Thời gian từ khi hoa thụ phấn đến khi quả chín kéo dài từ 7 đến 9 tháng, tùy thuộc vào giống cây và điều kiện môi trường.
Cây cà phê cần nhiều nước và dinh dưỡng trong giai đoạn sinh trưởng này để quả phát triển đầy đủ. Việc bón phân kali và kiểm soát lượng nước tưới tiêu là yếu tố quyết định giúp cây cho quả với chất lượng cao. Chúng ta cần theo dõi sát sao để đảm bảo cây không bị thiếu nước hoặc thiếu dinh dưỡng.
4. Giai đoạn thu hoạch quả cà phê
Khi quả cà phê đạt độ chín đủ, thường là sau từ 3 đến 4 năm, sẽ bắt đầu thu hoạch. Sau khi thu hoạch, quả cà phê sẽ được xử lý để lấy hạt và chế biến. Việc xử lý quả sau thu hoạch cũng ảnh hưởng lớn đến chất lượng cà phê.Vì vậy quy trình cần tuân thủ nghiêm ngặt để đạt được kết quả tốt nhất.
5. Giai đoạn cây cà phê suy tàn
Vòng đời của sinh trưởng của cây cà phê có thể kéo dài từ 20 đến 25 năm. Tuy nhiên, tùy thuộc vào giống và điều kiện môi trường, tuổi thọ và năng suất của cây có thể thay đổi.
– Cây bước vào giai đoạn sinh trưởng kém, năng suất thấp (dưới 1,5 tấn/ha) và không còn khả năng cưa đốn phục hồi hay ghép cải tạo.
– Hạt cà phê sẽ trở nên nhỏ, lép, không đồng đều. Từ đó, hàm lượng dinh dưỡng trong hạt cà phê dần ít đi, hương vị cà phê giảm.
Để thu được hạt cà phê với năng suất cao, chất lượng tốt và đạt hiệu quả kinh tế thì trong suốt quá trình sinh trưởng của cây cà phê, chúng ta cần chăm sóc tỉ mỉ, đúng quy trình cho từng giai đoạn. Bởi vậy cần hiểu rõ và nắm vững kỹ thuật đảm bảo cho cây phát triển tốt nhất. Chúc cho những vụ mùa bội thu!
