Rầy nâu (Nilaparvata lugens Stal) là một loài côn trùng gây hại chính trong nông nghiệp đặc biệt là đối với cây lúa. Rầy nâu không chỉ gây hại trực tiếp bằng cách chích hút dịch cây lúa làm cản trở quá trình sinh trưởng và phát triển của cây lúa mà nguy hại hơn, chúng còn là tác nhân môi giới lây truyền các loại virus rất nguy hiểm trên cây lúa, trong đó hiện nay là virus vàng lùn, lùn xoắn lá. Sau đây, hãy cùng Nông Ngiệp AVN tìm hiểu về đặc điểm sinh thái, sinh học của rầy nâu qua bài viết dưới đây nhé!
Đặc điểm hình thái của rầy nâu
Về hình dạng, rầy nâu trưởng thành có kích thước khoảng 4-5mm, màu nâu đen với đôi cánh màu nâu sẫm. Chúng có cấu tạo đặc trưng của bộ vỗ đập gồm các đốt chân phình to và cứng cáp, giúp chúng bám chặt vào thân cây lúa và di chuyển một cách nhanh nhẹn. Rầy nâu non (hay gọi là rầy con) có màu vàng nhạt hoặc xanh lục khi mới nở và chuyển dần sang màu nâu khi lớn lên.
Vòng đời và chu kỳ phát triển của rầy nâu
Rầy nâu trải qua 4 giai đoạn phát triển chính là trứng, rầy con (ấu trùng), rầy tơ (ngành xác) và rầy trưởng thành. Thời gian hoàn thành vòng đời phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường nhưng trung bình là khoảng 25-35 ngày.
- Giai đoạn trứng: Trứng rầy nâu được đẻ dưới bẹ lá già hoặc giữa các lá non của cây lúa, màu trắng ngà khi mới đẻ và chuyển sang màu nâu đậm khi gần nở. Thời gian ấp trứng khoảng 6-9 ngày.
- Giai đoạn rầy con: Sau khi nở, rầy con sẽ có màu vàng nhạt hoặc xanh lục và phải trải qua 5 lần lột xác. Giai đoạn này kéo dài khoảng 14-18 ngày.
- Giai đoạn rầy tơ: Đây là giai đoạn chuyển tiếp giữa rầy con và rầy trưởng thành. Rầy tơ không di chuyển và ngày ăn, chỉ nằm bất động để phát triển. Giai đoạn này kéo dài 5-8 ngày.
- Giai đoạn rầy trưởng thành: Đây là giai đoạn cuối cùng, rầy có đủ cấu tạo và màu sắc như đã mô tả ở trên. Rầy trưởng thành sẽ giao phối và đẻ trứng để bắt đầu một chu kì phát triển mới.
Điều kiện phát sinh, phát triển của rầy nâu
Rầy nâu xuất hiện và gây hại chủ yếu ở các vùng trồng lúa ở châu Á như Việt Nam, Philippines, Trung Quốc, Ấn Độ,… Chúng phát triển mạnh nhất ở điều kiện khí hậu nóng ẩm, nhiệt độ trong khoảng 25-30 độ C. Sự gia tăng mật độ rầy nâu cũng liên quan đến các yếu tố như chất lượng nguồn nước tưới, chế độ bón phân và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không hợp lý.
Rầy nâu là một loài côn trùng gây hại lúa nghiêm trọng, ảnh hưởng tiêu cực đến năng suất và chất lượng của cây lúa. Việc hiểu rõ về đặc trưng sinh thái của rầy là rất cần thiết để áp dụng các biện pháp phòng ngừa phù hợp, giảm thiểu sự gây hại của chúng và bảo vệ năng suất lúa.
