Bạc lá lúa là bệnh phổ biến trên lúa, gây tổn hại nghiêm trọng tới năng suất lúa. Lá lúa bị chết nên khả năng quang hợp kém, giảm năng suất cây trồng. Phần lá bị hư hại là các phần lá quang hợp chính, khi bị khô lại che ánh nắng của những phần lá chưa hư hại, nên khả năng quang hợp của cây lúa giảm mạnh.
Bệnh do vi khuẩn gây ra và phát triển mạnh trong điều kiện ấm nóng nên ở các tỉnh phía Bắc bệnh xuất hiện từ cuối tháng 3 trở đi và thường gây hại nặng trong vụ lúa mùa. Những năm thời tiết ẩm ướt, nhiều mưa, bão là điều kiện thuận lợi cho bệnh phát sinh, phát triển.
Nguyên nhân
Bệnh bạc lá vi khuẩn lá do vi khuẩn Xanthomonas Oryzae gây ra, bệnh gây hại trong suốt quá trình sinh trưởng phát triển của cây lúa, nhưng biểu hiện rõ và gây hại nặng vào giai đoạn làm đòng – trỗ – chín
Triệu chứng
Ban đầu vết bệnh có màu vàng tối, sau đó chuyển sang màu bạc trắng làm cho lá lúa bị khô đi. Vết bệnh ban đầu thường bắt đầu từ chóp lá rồi lan xuống và từ hai mép lá vào giữa phiến lá (do vậy ở các tỉnh phía Nam người ta còn gọi là bệnh cháy bìa lá).
Vết bệnh thường có đường viền mầu nâu lượn sóng làm gianh giới giữa phần bệnh và phần chưa bị bệnh trên lá. Vào buổi sáng sớm khi trời ẩm ướt có thể quan sát thấy những giọt dịch khuẩn nhỏ mầu vàng, sau đó khô cứng trên mặt lá bị bệnh. Lá đòng bị bệnh thì thiệt hại do bệnh gây ra càng lớn. Bông lúa bị bệnh thường khô, hạt bị lép, lửng nhiều.
Điều kiện phát triển
Trong điều kiện thời tiết nóng ẩm, nắng mưa xen kẻ, ngày nắng đêm mưa, nhiệt độ 26-300C, ẩm độ không khí trên 90%, đặc biệt có mưa to, gió, bão; vi khuẩn xâm nhập và gây hại qua lỗ khí khổng và các vết thương cơ giới trên lá lúa trong điều kiện mưa ẩm thuận lợi cho việc phát triển của vi khuẩn, trên mặt lá bệnh tiết ra những giọt keo vi khuẩn thông qua sự va chạm giữa các lá lúa, truyền bệnh cho các lá khỏe nhờ mưa gió; trên những chân ruộng sâu trũng, màu mỡ, bón phân không cân đối, bón thừa đạm, thiếu kali, cây lúa xanh tốt, thân mềm yếu, hàm lượng đạm tự do trong cây tích lũy cao thì cây dễ bị nhiễm bệnh nặng; đặc biệt những chân ruộng chua, trũng, gieo cấy, sạ dày, vùng đất hẩu, hàng lúa bị bóng cây che phủ thì bệnh phát triển và gây hại nặng hơn.
Phương pháp phòng trị
Biện pháp canh tác
Vệ sinh đồng ruộng trước khi gieo cấy: dọn sạch tàn dư cây bệnh đem đốt hoặc cày vùi sâu rơm rạ tàn dư cây lúa bị bệnh để diệt nguồn bệnh, phơi ruộng, để ải là biện pháp tốt để hạn chế nguồn bệnh tồn tại trong đất.
Gieo cấy bằng các giống chống chịu hay ít bị bệnh trên đồng ruộng.
Bón cân đối N, P, K. Khi ruộng lúa bị bệnh ngừng bón đạm và cả phân kali. Phân kali có tác dụng tăng cường tính chống chịu của cây lúa với bệnh nhưng phải bón sớm mới phát huy tác dụng.
Tưới, tiêu nước chủ động không để mực nước quá sâu trên ruộng lúa. Giữ mực nước trên ruộng từ 3 – 5 cm khi cây lúa bị bệnh.
