Kẽm (Zn) là một vi lượng dinh dưỡng thiết yếu cho cây trồng. Nó đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh lý và sinh hóa. Cây thiếu kẽm sẽ làm cho lá nhỏ và hẹp, xuất hiện đốm vàng hoặc hoại tử, cây bị lùn và chậm phát triển, thậm chí không ra hoa hoặc trái nhỏ, chất lượng kém. Cây bị lùn, chậm phát triển, sản lượng quả suy giảm, quả nhỏ kém mã.
Cùng nông nghiệp AVN tìm hiểu về vai trò của kẽm với sinh trưởng và các nguyên nhân gây thiếu kẽm phổ biển trên cây trồng.
Vai trò của kẽm đối với cây trồng
Kẽm giúp kích hoạt Enzym
Kẽm là thành phần cấu trúc và hoạt hóa của nhiều enzyme quan trọng, đặc biệt là enzym dehydrogenase, proteinase, peptidase và carbonic anhydrase.
Kẽm là thành phần của Carboxylase liên quan đến quá trình quang hợp và giải phóng khí CO2, giúp dày thành vách tế bào làm tăng khả năng quang hợp và trao đổi chất qua lá. Ngoài ra, các enzym này chịu trách nhiệm sản xuất năng lượng cho sự phát triển của cây trồng
Kẽm điều hòa sự trao đổi chất
Kẽm thanh gia vào quá trình tổng hợp protein, điều chỉnh các hoomon sinh trưởng như auxin tác động lên vùng rễ và phân nhánh giúp rễ phát triển khỏe mạnh và phân nhánh đều hơn.
Kẽm tham gia vào quá trình thụ phấn và hình thành hạt
Kẽm góp phần cho sự phát triển của hoa và hình thành hạt. Kẽm giúp duy trì cấu trúc và chức năng của các bộ phận liên quan đến thụ phấn như phấn hoa và nhị hoa. Nó cũng là một phần thiết yếu của nhiều enzyme, giúp tổng hợp protein, DNA và RNA, những thành phần cấu tạo cơ bản của hạt.
Kẽm tham gia quá trình quang hợp
Kẽm giúp cải thiện khả năng quang hợp của cây bằng cách tham gia vào quá trình tổng hợp diệp lục và kích thích sự giải phóng CO2.
Các nguyên nhân phổ biến gây thiếu kẽm trên cây trồng
– Do đất trồng có độ pH cao.
Đất có pH > 6 mới có thể thiếu kẽm, đặc biệt ở đất bón nhiều vôi. Bón vôi quá liều lượng có thể gây thiếu kẽm. Những vùng đất đỏ bazan có pH cao, cũng dễ gây nên hiện tượng thiếu kẽm.
– Do bón quá nhiều lân
Mối quan hệ giữa lân (P) và kẽm (Zn) có thể xảy ra đối kháng. Khi ta bón lân quá nhiều cũng gây tình trạng thiếu kẽm do cây hút kẽm không được. Kẽm thường tập trung nhiều ở lớp đất mặt giàu mùn.
Kẽm có những tương tác rất quan trọng với nhiều loại chất dinh dưỡng khác của cây trồng, trong đó có phốtpho. Hàm lượng P cao trong đất sẽ là nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu kẽm ở cây trồng.
Như vậy một số trường hợp bón nhiều lượng phân lân có thể dẫn đến giảm nồng độ kẽm của cây trồng. Nếu lớp đất mặt bị rửa trôi hoặc bị lấy đi thì cây trồng cũng dễ bị tình trạng thiếu kẽm.
– Do lượng nước tưới lớn
Việc tưới ngập nước sẽ làm giảm lượng kẽm mà cây trồng có thể hấp thụ được, tăng nồng độ P tan và các chất ion bicacbonat, điều này làm trầm trọng thêm vấn đề thiếu kẽm ở cây trồng.
