Dương xỉ là một nhóm thực vật có mạch không ra hoa thuộc lớp Polypodiopsida với lịch sử tiến hóa lâu dài, một số bằng chứng hóa thạch có niên đại hơn 360 triệu năm trước. Vậy đặc điểm của dương xỉ nào để giúp chúng sinh trưởng và tồn tại lâu đến thế? Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.
1.Đặc điểm hình thái của cây dương xỉ
Cây dương xỉ sinh trưởng ở nhiều môi trường sống khác nhau, từ rừng mưa nhiệt đới đến rừng ôn đới và thậm chí cả trong môi trường khô cằn. Chúng thường mọc ở những khu vực ẩm ướt, có bóng râm.
- Thân dương xỉ: Phần lớn thường là thân rễ mọc bò ngầm dưới lòng đất, nhưng đôi khi và thân bò lan mọc bò trên mặt đất, hoặc thân cột bán hóa gỗ mọc thẳng trên mặt đất cao tới 20m ở một số loài.
- Lá dương xỉ: Phần màu xanh, có khả năng quang hợp của cây. Ở các loài dương xỉ nó thường được nói tới như là lá lược. Các lá mới thông thường nở ra bằng cách bung ra đầu lá non cuộn chặt. Sự bung ra của lá như vậy gọi là kiểu xếp lá hình thoa. Lá được chia ra thành ba kiểu: Lá dinh dưỡng, lá bào tử, lá Brophophyll.
- Rễ dương xỉ: Các cấu trúc không quang hợp mọc ngầm dưới đất, có chức năng hút nước và các chất dinh dưỡng từ trong đất. Chúng luôn luôn là rễ chùm và về cấu trúc thì tương tự như rễ của thực vật có hạt.
2. Đặc điểm sinh sản và sinh trưởng của cây dương xỉ
Đặc điểm sinh sản của cây dương xỉ:
Cây dương xỉ sinh sản bằng cả hai hình thức: sinh sản vô tính và hữu tính. Cây sinh dưỡng có thân, rễ, lá, hình thành các túi bào tử. Thể bào tử được sinh ra từ hợp tử và mang các túi bào tử. Lúc chín, các túi bào tử của thực vật có lá, phát tán các bào tử giảm nhiễm và chúng nảy mầm tạo ra nguyên tản lưỡng tính hoặc đơn tính. Nó cũng giống như túi bào tử của thể sinh túi của ngành Rêu. Chu trình phát triển cá thể của chúng là lưỡng di truyền nhưng thể bào tử chiếm ưu thế (Lưỡng – Đơn bội)
Vòng đời sinh trưởng của dương xỉ điển hình như sau:
- Pha thể bào tử (lưỡng bội) sinh ra các bào tử đơn bội nhờ phân bào giảm nhiễm.
- Bào tử phát triển nhờ phân bào có tơ thành thể giao tử, thông thường bao gồm một nguyên tản có khả năng quang hợp.
- Thể giao tử sinh ra các giao tử (thường bao gồm cả tinh trùng và trứng trên cùng một nguyên tản) nhờ phân bào có tơ.
- Tinh trùng linh động, có tiên mao (lông roi) thụ tinh cho trứng vẫn còn gắn chặt với nguyên tản.
- Trứng đã thụ tinh hiện giờ là hợp tử lưỡng bội và phát triển nhờ phân bào có tơ thành thể bào tử (cây “dương xỉ” điển hình mà chúng ta vẫn thấy).
3. Các loại cây dương xỉ phổ biến
Cây dương xỉ có nhiều biến thể khác nhau, mỗi loại mang lại những đặc điểm riêng. Dưới đây là một số loại cây dương xỉ phổ biến hiện nay:
Dương xỉ khổng tước
Cây dương xỉ khổng tước còn được gọi là dương xỉ hạnh phúc. Cây có những chiếc lá xòe rộng tựa như những chiếc lông vũ của loài khổng tước, dáng cây xòe tròn tượng trưng cho sự gắn kết, quây quần, trọn vẹn.
Chiều cao của bụi cây dương xỉ khổng tước khoảng từ 30-35cm. Trong điều kiện thuận lợi cây có thể đạt chiều cao lên đến 1-1.2m và chiều rộng tán lá khoảng 45cm.
Dương xỉ thân gỗ
Cây dương xỉ thân gỗ chính là loài dương xỉ cổ đại, có sức sống mạnh mẽ, kích thước lớn hơn rất nhiều so với loại dương xỉ mọc ở bờ bụi.
Lá của cây dương xỉ cổ đại mọc ở trên ngọn cây, theo dạng tàu lá. Tùy thuộc vào kích thước của thân cây và chiều cao của chúng mà kích thước của mỗi tàu lá cũng khác nhau. Kích thước lá trung bình vào khoảng 1 – 1,5m với các cây thấp. Và có thể đạt 3 – 4m đối với các cây cao lớn.
Cây dương xỉ thân gỗ là cây ưa ẩm, không chịu được khô hạn, nên chỉ trồng được ở những khu vực có khí hậu mát mẻ, độ ẩm cao, mưa nhiều.
Dương xỉ gạc nai
Dương xỉ gạc nai hay còn gọi là dương xỉ lá nhún thường được sử dụng để trang trí nội thất, ban công, sân vườn, công viên, vỉa hè… Đây là một loài dương xỉ mới với những chiếc lá lượn sóng màu xanh đậm và thân mọc thẳng tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt.
Cây dương xỉ gạc nai là loài cây rất dễ trồng, dễ chăm sóc và có sức sống bền bỉ. Loại cây này ưa bóng râm. Nhưng nếu cung cấp đủ nước và độ ẩm thì cây vẫn phát triển tốt trong môi trường có ánh nắng trực tiếp.
Dương xỉ đuôi cá
Cây dương xỉ đuôi cá sở hữu bộ lá lạ mắt được biết đến là loài cây chuyên dùng trang trí cảnh quan với nhiều ứng dụng rộng rãi như trồng viền, trồng bồn, chậu treo trang trí ban công, sân thượng,…
Lá của cây dương xỉ đuôi cá rẽ sang hai bên hệt như chiếc đuôi của con cá. Cây dương xỉ đuôi cá có thân nhỏ, chồi lá khỏe và nhanh có cây con. Cành lá vươn dài, đuôi lá tỉa ra 2 bên nhìn như đuôi cá, trông rất sinh động. Cây thích hợp sống trong môi trường ẩm ướt, bóng râm bán phần, khả năng chịu lạnh tốt.
Dương xỉ lá nhuyễn
Cây dương xỉ lá nhuyễn hay dương xỉ dạ quang là loại cây có hình dáng nhỏ nhắn, phát triển thành bụi nhờ bộ rễ chùm mạnh mẽ và thân ngầm bên dưới. Cây cao hết mức khoảng 30cm. Lá cây của loại cây này rất ngắn, có sụn lại, vành mép lượn sóng, phần gần cuống rộng hơn vuốt nhọn về ngọn. Lá chét mọc từng cặp từ lớn cho đến bé, dài từ 10cm-15cm, rộng từ 2cm-5cm. Lá màu xanh bóng rất duyên dáng đẹp mắt. Những chiếc lá non có phần đầu cuộn tròn rất dễ thương.
Dương xỉ chân thỏ
Dương xỉ chân thỏ là một trong những loại dương xỉ khá đặc biệt. Điểm nhấn của loài cây này là bộ rễ chùm, không ăn sâu xuống đất mà lan rộng ra xung quanh và nhiều lông trắng giống như chiếc chân thỏ. Những chiếc chân này có tác dụng hút ẩm và lan rộng ra để mọc lá mới, chân càng lan rộng thì lá mọc càng nhiều. Cây dương xỉ chân thỏ có thể chịu được không gian thiếu ánh sáng.
Dương xỉ Silver Lace
Dương xỉ Silver Lace hay còn gọi là dương xỉ cẩm thạch là một loài dương xỉ có vẻ đẹp tuyệt vời với những chiếc lá có viền màu xanh lục, ở trung tâm có màu trắng bạc lạ mắt. Cây này tương đối đơn giản dễ chăm sóc, có thể sinh trưởng và phát triển trong nhiều điều kiện khác nhau. Thích hợp nhất là nên trồng cây này ở nơi có nhiều bóng râm như trang trí trong nhà, sân vườn có mái che.
Trên đây là những chia sẻ chi tiết về loài dương xỉ. Hy vọng đã cung cấp nhiều thông tin bổ ích cho bà con.
