Cỏ Chác (Fimbristylis miliacea) thuộc họ Cói-Lác (Cyperaceae). Đây là loài cỏ một năm (hằng niên), gây hại nghiêm trọng trên ruộng lúa nước ở Việt Nam và khu vực châu Á.
1. Đặc Điểm Hình Thái (Nhận Diện)
| Đặc Điểm | Mô Tả Chi Tiết |
| Dạng cây | Cây mọc thành túm, xòe ra, thường cao từ 20 – 70 cm. |
| Thân | Thân mảnh, dẹp (hơi dẹt) ở phần dưới gốc, có dạng góc cạnh của một tam giác (đặc trưng của nhóm cỏ cói lác). Thân trơn láng và không có lông. |
| Lá | Lá mảnh, hẹp và ngắn, thường dài khoảng 1 – 6 cm và rộng 1 – 2.5 mm. Lá mọc từ gốc, hình bầu dục hẹp, thường không có lông (hoặc ít lông), trơn láng. |
| Rễ | Rễ chùm, xốp, trắng, mọc cạn trên bề mặt đất. |
| Hoa/Phát hoa | Phát hoa (cụm hoa) là một chùm kép, xòe rộng, mọc ở đỉnh thân. Hoa gồm nhiều bông con nhỏ, hẹp, có hình thon, tập trung lại. Màu sắc của bông con thường là nâu nhạt, tím hoặc cam và có nhiều hạt. |
| Quả/Hạt | Quả là quả bế nhỏ, có 3 góc, màu nâu nhạt. Cây sinh sản chủ yếu bằng hạt, với khả năng tái sinh mạnh mẽ. |
Dấu hiệu nhận biết quan trọng: Cỏ chác là loài cỏ thuộc nhóm cói lác, do đó thân của chúng thường có ba cạnh (dạng tam giác) và mọc thành từng cụm dày trên ruộng.
2. Đặc Điểm Sinh Thái và Môi Trường Sống
Cỏ Chác là loài cỏ dại thủy sinh có khả năng thích nghi tốt với môi trường ẩm ướt, khiến chúng trở thành đối thủ cạnh tranh mạnh mẽ với cây lúa.
- Môi trường sinh sống điển hình:
- Cỏ Chác phân bố rộng rãi ở các vùng đất ẩm, đất ngập nước (ruộng lúa nước, mương nước, ven bờ ao hồ) và các khu vực đất chua.
- Chúng là một trong những loài cỏ dại chính và phổ biến nhất trên các ruộng lúa nước ở Việt Nam và châu Á.
- Khả năng sinh trưởng và phát triển:
- Ưa ẩm: Phát triển mạnh mẽ trong điều kiện ẩm ướt và ngập nước (ruộng lúa). Tuy nhiên, chúng cũng có khả năng chịu đựng được một số điều kiện khô hạn.
- Sinh sản nhanh: Tái sinh chủ yếu bằng hạt. Hạt nhỏ, nhẹ, dễ phát tán theo gió, nước, hoặc lẫn vào lúa giống, tạo thành “ngân hàng hạt” lớn trong đất.
- Cạnh tranh mạnh: Cỏ chác sinh trưởng nhanh chóng, cạnh tranh gay gắt với cây lúa về không gian, dinh dưỡng (đặc biệt là Nitơ) và ánh sáng, dẫn đến làm giảm năng suất lúa đáng kể.
Cỏ chác rất khó diệt trừ khi đã phát triển mạnh và trưởng thành, vì vậy việc quản lý thường tập trung vào giai đoạn tiền nảy mầm (ngay sau khi gieo sạ lúa) để ngăn chặn chúng phát triển.
