Rầy lưng trắng là sâu hại phổ biến trên lúa, rầy phát triển làm lúa kém năng suất thậm chí có thể dẫn đến mất mùa, do đó việc tìm hiểu sớm, phát hiện các dấu hiệu sâu hại sớm để có các biện pháp ngăn chặn là cách làm hiệu quả nhất đảm bảo năng suất, chất lượng lúa.
Đặc điểm hình thái
- Rầy trưởng thành có kích thước cơ thể dài từ 3-4 mm, thân màu nâu đen. Giữa ngực trước có một vệt màu vàng lợt. Cánh trong suốt và có một đốm đen ở ngay giữa cạnh sau của cánh trước, khi cánh xếp lại tạo thành một đốm đen to trên lưng.
- Rầy trưởng thành cái vừa có dạng cánh ngắn và dạng cánh dài, trong khi rầy đực chỉ có một dạng cánh dài.
- Tuổi thọ của rầy trưởng thành từ 15- 20 ngày.
Vòng đời phát triển của rầy lưng trắng
Rầy cái dùng bộ phận đẻ trứng bén nhọn ở cuối bụng rạch bẹ lá hoặc gân lá đẻ thành từng hàng trứng vào trong bẹ cây lúa, mỗi ổ từ 5- 20 cái, một rầy cái có thể đẻ từ 300- 350 trứng trong vòng hai tuần.
Trứng tương tự trứng rầy nâu nhưng nấp nhọn hơn và dài hơn. Trứng được đẻ vào trong bẹ lá hay gân chính của lá, gần cổ lá. Thời gian ủ trứng từ 5- 7 ngày.
Ấu trùng có 5 tuổi, phát triển trong thời gian từ 15- 20 ngày. Khi mới nở màu trắng sữa, trông rất giống ấu trùng rầy nâu; nhưng bắt đầu sang tuổi 2 toàn thân rầy có màu xám, giữa bụng ở mặt lưng có một đốm trắng, cuối bụng nhọn hơn phần cuối bụng của rầy nâu.
Tập quán sinh sống và cách gây hại
Rầy trưởng thành rất thích ánh sáng đèn, nhất là lúc trăng tròn và rầy cánh dài di chuyển đến ruộng lúa rất sớm. Rầy đực thường vũ hoá trước rầy cái từ 2-3 ngày. Rầy cái cánh ngắn thường vũ hoá trước rầy cái cánh dài. Rầy cái của cả hai dạng cánh đều bắt đầu đẻ trứng từ 3-4 ngày sau khi bắt cặp. Các vết đẻ chung quanh ổ trứng bị hư và ngả sang màu nâu đậm lúc trứng gần nở.
Rầy non mới nở tập trung chích hút tại ổ trứng, vài ngày sau phân tán đến hầu hết các bộ phận của cây. Cả rầy trưởng thành và ấu trùng đều thích chích hút cây lúa còn non từ giai đoạn mạ đến nhảy chồi, sau đó mật số giảm dần và đến lúc lúa trổ rầy không còn gây hại nhiều cho cây lúa. Rầy lưng trắng chích hút cây lúa tạo hiện tượng “cháy rầy” tương tự như rầy nâu nhưng không truyền bệnh virus cho cây lúa.
Điều kiện phát triển
- Rầy thích nhất lúa từ giai đoạn mạ đến nhảy chồi tối đa.
- Nhiệt độ thích hợp đối với rầy là 27- 29°C.
- Các yếu tố gió, mưa ảnh hưởng đến rầy lưng trắng tương tự như đối với rầy nâu.
- Rầy lưng trắng có quần thể thiên địch giống như của rầy nâu.
Biện pháp phòng trị
Đối với rầy lưng trắng, ở giai đoạn đầu của cây lúa, nếu mật số cao có thể sử dụng các loại thuốc cũng như các biện pháp phòng trị giống như đối với rầy nâu. Đặc biệt nên chú ý phân biệt với rầy nâu để xác định rõ tầm quan trọng trong việc quyết định chiến lược phòng trị.
