Bệnh vàng lá (bệnh chết chậm)
Triệu chứng
Bước đầu cây sinh trưởng và phát triển chậm, các lá già thường bị vàng, sau đó héo và rụng, tiếp theo là các đốt bị rụng, cây ra hoa và đậu quả kém dẫn đến năng suất và chất lượng giảm. Hiện tượng cây sinh trưởng kém, vàng lá thường xuất hiện thành từng vùng cục bộ sau đó lan rộng ra thành nhiều trụ tiêu và nhiều vùng, triệu chứng vàng và rụng lá, rụng đốt thường phát triển chậm và kéo dài, rễ của cây phát triển kém, rễ nốt sần, đầu rễ bị thối, khi bị nặng thì các rễ chính và phụ đều bị thối.
Nguyên nhân gây bệnh
Rễ cây tiêu bị nốt sần chủ yếu do tuyến trùng Meloidogyne incognita và triệu chứng thối đầu rễ là do sự gây hại của một số loài nấm, chủ yếu là: Fusarium solani, Phytophthora spp, Pythium spp…. Tuyến trùng tấn công trước, tạo ra những vết thương và nốt sưng trên rễ sau đó nấm xâm nhập làm thối rễ.
Biện pháp phòng trừ
Khi bệnh xuất hiện, đào bỏ các cây bệnh nặng. Đối với những cây tiêu bị bệnh nhẹ có thể sử dụng thuốc trừ nấm kết hợp với một trong các loại thuốc trừ tuyến trùng, xử lý 2-4 lần vào mùa mưa, mỗi lần xử lý cách nhau 1 tháng để phòng trừ, các loại thuốc hạt và bột cần được rải ở độ sâu 10-20 cm, sau đó lấp đất lại.
Bệnh chết nhanh do nấm Phytophthora
Triệu chứng
Bệnh xuất hiện trên tất cả các bộ phận và ở các giai đoạn sinh trưởng của cây tiêu, nhưng phổ biến nhất là ở phần thân nằm trong đất và nơi tiếp giáp với mặt đất, khi nấm bệnh tấn công vào phần thân ngầm sẽ làm cây tiêu chết đột ngột và gọi là bệnh chết nhanh. Dây tiêu bị bệnh có triệu chứng lá bị héo nhưng vẫn còn xanh.Thân ngầm cây tiêu bị thối do bệnh chết nhanh Phytopthora Sau đó lá úa vàng, héo rũ, chết khô cùng với dây trên cây. Thời gian từ khi lá bắt đầu héo đến khi dây tiêu bị chết rất nhanh, thường chỉ trong vòng 5-15 ngày.
Nguyên nhân gây bệnh
Bệnh do nấm Phytophthora spp. gây hại.
Bệnh chết nhanh thường xuất hiện trong mùa mưa và tập trung ở những vườn không thoát nước tốt, năm nào mưa nhiều và kéo dài thì bệnh thường gây hại nặng và lây lan nhanh, đôi khi thành dịch. Ngược lại những năm có hạn hán kéo dài, cây sinh trưởng kém và sức đề kháng của cây yếu nên cây cũng dễ bị nấm tấn công hơn trong mùa mưa.
Nấm bệnh chủ yếu sống trong đất và lây lan từ đất qua nước mưa; nước tưới; thân, cành, lá tiêu bị bệnh rụng xuống đất. Thân, cành, lá thường bị nhiễm bệnh trong mùa mưa. Các vườn ẩm thấp, các cây có bộ tán lá rậm rạp là điều kiện thích hợp cho nấm bệnh phát triển.
Biện pháp phòng trừ
Do diễn biến bệnh trên đồng ruộng rất nhanh, thường khi lá bắt đầu héo thì nấm đã ăn sâu vào bên trong các bộ phận của cây, nên đối với bệnh này phòng bệnh là chủ yếu. Để phòng trừ bệnh cần phải sử dụng biện pháp phòng trừ tổng hợp, đặc biệt chú trọng biện pháp canh tác và sinh học.
- Trồng giống kháng bệnh
- Xử lý hom giống trước khi trồng bằng một trong các loại thuốc sau Aliette 80 WP (0,1%), Ridomil Gold 68 WP (0,1%), Rovral 50 WP (0,1%).
- Trồng tiêu trên đất thoát nước, tạo rãnh thoát nước trong mùa mưa.
- Tránh làm tổn thương rễ
- Bón phân cân đối, tăng cường phân hữu cơ, vôi
- Sử dụng các chế phẩm sinh học như Trichoderma để hạn chế sự phát triển của nấm Phytophthora.
- Phòng trừ bằng biện pháp hóa học
Bệnh khảm lá và xoăn lá
Triệu chứng
Có nhiều triệu chứng của bệnh virus trên cây tiêu nhưng nhìn chung có 3 triệu chứng phổ biến: khảm lá, khảm lá biến dạng, xoăn lùn.
Triệu chứng khảm lá
Lá không bị biến dạng, có các vết khảm nhẹ trên lá bánh tẻ, giống như triệu chứng thiếu vi lượng. Cây vẫn phát triển bình thường và cho năng suất thấp.
Triệu chứng khảm lá biến dạng
Lá biến dạng, mép lá quăn, gợn sóng, lá dài và hẹp lại, lá xoăn cuốn vào trong, dày và giòn, bề mặt lá nhăn nhúm. Lá bị mất diệp lục, có khảm đốm vàng hay vệt trắng theo gân chính của lá. Cây vẫn phát triển chiều cao và cho quả, nhưng cành nhánh phát triển kém, cành thường ngắn, nhỏ, ra hoa ít, chùm quả thưa ít hạt, năng suất thấp.
Triệu chứng xoăn lùn (tiêu điên)
Cây bị bệnh thường có lá rất nhỏ, biến dạng, mặt lá sần sùi; lá dày và giòn; mép lá gợn sóng, mất diệp lục từng phần hay toàn bộ lá, ngọn tiêu nhỏ lại và ra rất nhiều ngọn tạo thành búi lớn sát gốc. Các lóng đốt của cây tiêu ngắn lại, làm cho chiều cao cây cũng thấp hẳn so với cây bình thường. Triệu chứng này thường gặp ở vườn tiêu kiến thiết cơ bản.
Nguyên nhân gây bệnh:
Do virus gây hại.
Do sự chích hút của côn trùng (rầy, rệp, bọ xít), nhện đỏ lây lan.
Biện pháp phòng trừ
Không lấy giống từ các vườn đã có triệu chứng bệnh virus, cần chú ý là đôi khi các cây lấy giống chưa thể hiện triệu chứng xoăn lá, khảm lá nhưng virus đã xâm nhập trong cây, do đó cần đề phòng những cây gần các cây đã bị bệnh.
Trong quá trình canh tác không nên dùng dao, kéo cắt tỉa các cây bị bệnh, sau đó cắt sang cây khỏe.
Cần phải kiểm tra cây tiêu có các côn trùng môi giới chích hút hay không.
Các cây đã bị bệnh nặng không thể cứu chữa, thì cần nhổ bỏ và tiêu hủy.
Xem tiếp phần 2:
