1. Tưới nước và Kiểm soát độ ẩm
Nguyên tắc: “Bén rễ đâm chồi” – Bộ rễ khỏe là nền tảng để kích thích cơi đọt non phát triển mạnh mẽ và đồng loạt. Việc tưới nước có vai trò điều hòa sinh lý, phá vỡ trạng thái “ngủ nghỉ” sau thời gian xiết nước làm bông, thúc đẩy rễ non và đọt non cùng hoạt động.
- Thời điểm nhấp nước: Bắt đầu tiến hành nhấp nước (tưới nhẹ) khi mắt cua (mầm hoa) đã nhú sáng, đều và chắc chắn là hoa (dài khoảng 2-3 cm). Nếu tưới quá sớm, cây có thể tập trung dinh dưỡng nuôi đọt, làm mầm hoa rụng hoặc phát triển kém.
- Kỹ thuật tưới:
- Tưới nhẹ nhàng: Ban đầu chỉ tưới nhẹ như sương trên mặt đất, tưới nhấp từng chút một để tránh gây sốc sinh lý cho cây sau thời gian khô hạn.
- Tăng dần lượng nước: Sau mỗi lần tưới, tăng dần lượng nước một cách từ từ. Tùy điều kiện thời tiết và đất đai, có thể tưới 1-2 lần mỗi ngày (tưới nhấp) và tăng lên khi cây đã đi đọt mạnh.
- Duy trì độ ẩm: Đảm bảo duy trì độ ẩm vừa phải cho đất, không để đất quá khô hay quá ẩm, đặc biệt là trong giai đoạn kéo đọt.
- Lưu ý kiểm soát ẩm:
- Trong mùa khô, có thể phun sương nước lên tán lá vào buổi chiều mát để hạ nhiệt và giảm mật số nhện đỏ, tạo điều kiện ẩm thuận lợi cho đọt non.
- Nếu trời mưa nhiều, cần kiểm soát nước trong mương (nếu có) và đảm bảo thoát nước tốt.
2. Bón phân đúng loại và đúng thời điểm
Việc bón phân trong giai đoạn này nhằm cung cấp dinh dưỡng NPK cân đối, đặc biệt ưu tiên hàm lượng Đạm (N) cao để thúc đẩy sự sinh trưởng của đọt, giúp đọt ra nhanh, đồng loạt và khỏe mạnh.
A. Bón gốc (Dinh dưỡng cho rễ)
Mục tiêu: Tái tạo hệ rễ mới nhanh chóng, giúp cây ra rễ mạnh để từ đó kéo đọt đi nhanh và đồng loạt.
- Phân hữu cơ: Sau 1-2 lần nhấp nước ban đầu, bắt đầu bón phân hữu cơ (3-5 kg/gốc tùy độ lớn của tán) kết hợp với các chế phẩm giúp kích rễ (như Humic, Fulvic acid) để cải tạo đất, tạo nền tảng cho rễ phát triển.
- Phân NPK hàm lượng Đạm cao: Sử dụng các loại NPK có tỉ lệ Đạm (N) cao như 30-10-10 hoặc 16-16-8 + TE để thúc đẩy cơi đọt mới. Liều lượng khoảng 500g – 1kg/gốc (tùy tuổi cây và tình trạng cơi đọt).
- Thời điểm: Bón khi mắt cua đã sáng đều hoặc ngay khi thấy đọt nhú “hạt gạo” để kịp thời cung cấp dinh dưỡng kéo đọt ra nhanh, tránh tình trạng đọt phát triển èo uột.
B. Phun qua lá (Dinh dưỡng trực tiếp)
Mục tiêu: Thúc đẩy đọt non bung ra nhanh, mập đọt và dày lá, đồng thời bảo vệ cơi đọt.
- Công thức kéo đọt: Phun các loại phân bón lá có hàm lượng Đạm cao (N cao) kết hợp với Amino acid và các chất kích thích sinh trưởng.
- Ví dụ: Sử dụng sản phẩm chuyên kéo đọt có hàm lượng NPK cao (như 30-10-10) kết hợp với Amino acid/Vitamin.
- Tần suất: Phun định kỳ 5-7 ngày/lần cho đến khi cơi đọt bung đều.
- Bảo vệ cơi đọt: Cần kết hợp thuốc phòng trừ sâu rầy (đặc biệt là rầy xanh) trong mỗi lần phun dinh dưỡng qua lá, vì rầy rất thích ăn lá non, làm đọt bị chùn, xoăn, ảnh hưởng đến khả năng quang hợp và nuôi trái sau này.
- Giai đoạn mở lá lụa: Khi lá đã mở lụa, chuyển sang sử dụng phân bón lá có thành phần Lân (P) và Kali (K) cao (như MKP 0-52-34) để làm già hóa đọt non nhanh chóng, giúp lá chuyển lụa già đồng đều, nhanh chóng đi vào chức năng quang hợp để nuôi hoa/trái.
3. Cơi đọt, Tỉa cành và Quản lý Đọt non
A. Tỉa cành (Chuẩn bị trước đó)
Việc tỉa cành tạo tán phải được thực hiện từ trước, chủ yếu là sau thu hoạch, nhưng có vai trò gián tiếp quan trọng:
- Thông thoáng: Cành được tỉa tạo độ thông thoáng giúp ánh sáng dễ dàng chiếu vào các cành bên trong, kích thích mầm hoa/mắt cua hình thành và phát triển tốt hơn.
- Tập trung dinh dưỡng: Loại bỏ các cành tăm, cành bị bệnh, cành vô hiệu giúp cây tập trung dinh dưỡng vào các cành mang trái chính và cơi đọt cần kéo.
B. Lấy cơi đọt
Kéo đọt là một biện pháp sinh lý quan trọng, giúp cây nhanh chóng hoàn thành chu kỳ sinh trưởng dinh dưỡng (ra cơi đọt mới) để tránh cạnh tranh dinh dưỡng với hoa/trái non.
- Mục đích: Đảm bảo khi hoa nở và đậu trái non, cơi đọt đã phát triển hoàn chỉnh và chuyển sang giai đoạn lá già (lá lụa/già). Lá già có khả năng quang hợp tốt nhất để cung cấp chất hữu cơ nuôi hoa, trái.
- Thời điểm an toàn: Cây sầu riêng nhú mắt cua đến khi xổ nhụy thường mất khoảng 45-60 ngày. Kỹ thuật kéo đọt phải được thực hiện sao cho toàn bộ lá đã lụa hoặc chuyển già khi cây bước vào giai đoạn xổ nhụy (thường là khoảng 65-70 ngày sau khi mắt cua sáng).
C. Quản lý đọt non
- “Dìu đọt”: Là quá trình sử dụng dinh dưỡng (như đã nêu ở mục 2: NPK đạm cao, Amino acid) và kỹ thuật tưới nước hợp lý để cơi đọt ra nhanh, mạnh và đồng loạt.
- “Chặn đọt”: Đây là biện pháp dự phòng chỉ áp dụng khi kỹ thuật kéo đọt thất bại (đọt ra không đều, hoặc bị rầy đánh tơi tả) hoặc khi đọt non nhú lên vào thời điểm nhạy cảm (như lúc hoa đang xổ nhụy hoặc trái đã đậu được 20-40 ngày) mà không kiểm soát được.
- Mục đích chặn đọt: Ngăn chặn sự cạnh tranh dinh dưỡng giữa đọt non và trái non/hoa, giảm thiểu tình trạng rụng hoa, rụng trái non.
- Cách chặn đọt: Sử dụng phân bón lá có hàm lượng Lân (P) và Kali (K) cao (như MKP, KNO3, Kali Sulphate) để ức chế quá trình sinh trưởng, làm già lá nhanh chóng.
