Tạo đọt sầu riêng (hay còn gọi là cơi đọt, kéo đọt, đi đọt) là một bước cực kỳ quan trọng để chuẩn bị cho một vụ mùa mới bội thu. Một cơi đọt khỏe mạnh, đồng đều sẽ tạo tiền đề cho việc ra hoa đậu quả tốt sau này.
1. Cắt tỉa cành sau thu hoạch (Tỉa cành tạo tán)
Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất sau khi thu hoạch.
Mục đích:
- Loại bỏ mầm bệnh: Cắt bỏ cành khô, cành sâu bệnh, cành bị nấm mốc để hạn chế lây lan.
- Thông thoáng vườn: Giúp ánh sáng xuyên vào bên trong tán, tạo điều kiện cho cành khỏe phát triển và giảm ẩm độ, hạn chế nấm bệnh.
- Tạo tán cân đối: Cắt bỏ cành vượt, cành mọc đan chéo, cành rủ sát đất để tập trung dinh dưỡng nuôi cành chính và cành mang quả.
- Kích thích ra đọt mới: Việc cắt tỉa tạo vết thương giả, kích thích cây tập trung sinh lực để ra chồi mới mạnh mẽ hơn.
Cách thực hiện:
- Cắt cành vô hiệu: Cắt bỏ các cành tăm, cành ốm yếu, cành mọc ngược vào thân, cành sát mặt đất.
- Cắt tỉa nhẹ các cành mang quả: Đối với các cành đã mang quả nhiều năm, nên tỉa bớt để trẻ hóa cành.
- Bôi thuốc: Sau khi cắt tỉa cành lớn, nên dùng sơn/keo liền sẹo hoặc vôi pha thuốc bảo vệ thực vật để bôi vào vết cắt, tránh nấm và sâu bệnh xâm nhập.
2. Chăm sóc rễ và Bón phân gốc
Bộ rễ là “trái tim” của cây. Rễ khỏe, hấp thu tốt thì đọt mới ra mạnh.
A. Chăm sóc rễ
- Vệ sinh gốc: Cào nhẹ lớp cỏ, rác quanh gốc.
- Tưới nước: Duy trì độ ẩm hợp lý cho đất. Sau thu hoạch, cây thường bị mất nước và cạn kiệt dinh dưỡng, cần tưới đủ để cây phục hồi.
- Phục hồi rễ: Sử dụng các sản phẩm chứa Humic Acid hoặc rong biển để kích thích rễ tơ phát triển. Kết hợp tưới Trichoderma (nấm đối kháng) để phòng ngừa nấm bệnh rễ như Phytophthora (gây xì mủ, thối rễ).
B. Bón phân gốc (Phân NPK)
- Thời điểm: Bón ngay sau khi cắt tỉa cành và làm vệ sinh vườn.
- Công thức phân: Ưu tiên công thức có hàm lượng Đạm (N) cao để kích thích sinh trưởng mạnh mẽ, hỗ trợ kéo đọt.
- Công thức gợi ý: NPK 20-20-15, 30-10-10 hoặc các công thức tương đương có tỷ lệ N cao hơn P và K.
- Liều lượng: Tùy thuộc vào tuổi cây và tình trạng sinh trưởng, nên tham khảo khuyến cáo của nhà sản xuất hoặc cán bộ kỹ thuật địa phương.
- Bón phân hữu cơ: Việc bổ sung phân chuồng ủ hoai hoặc phân hữu cơ vi sinh là cực kỳ quan trọng. Phân hữu cơ giúp cải tạo đất, làm đất tơi xốp, tăng khả năng giữ ẩm và cung cấp dinh dưỡng bền vững, tạo môi trường tốt nhất cho bộ rễ phát triển.
- Cách bón: Rải đều phân xung quanh tán cây (từ giữa tán ra ngoài), tránh rải sát gốc. Sau đó tưới nước nhẹ để phân tan.
3. Sử dụng phân bón lá để kích thích cây ra đọt (Kéo đọt đồng loạt)
Phân bón lá là công cụ hiệu quả nhất để kích thích đọt non ra đồng loạt.
A. Kích thích và dưỡng đọt
- Sử dụng chất kích thích sinh trưởng (GA3/Cytokinin): Phun các chất điều hòa sinh trưởng này kết hợp với phân bón lá có hàm lượng Đạm (N) và Lân (P) cao để thúc đẩy sự hình thành và phát triển của chồi non.
- Công thức gợi ý: Các loại phân bón lá NPK có tỷ lệ 30-10-10, 10-52-10, hoặc các sản phẩm chuyên dụng kéo đọt, bung chồi.
- Thời điểm phun: Phun sau khi bón phân gốc khoảng 7-10 ngày, khi cây đã bắt đầu hấp thu dinh dưỡng và phục hồi. Lặp lại sau mỗi 7-10 ngày cho đến khi đọt non bắt đầu nhú.
- Phun khi đọt non nhú (Mũi giáo): Đây là giai đoạn quan trọng. Tiếp tục phun các sản phẩm có Đạm cao để kéo đọt dài ra nhanh chóng, đồng thời bổ sung các dưỡng chất trung vi lượng như Magie (Mg), Kẽm (Zn), Bo (B) để đọt mập, lá to và dày.
B. Bảo vệ cơi đọt non
Đọt non là “món ăn” ưa thích của sâu rầy, là nơi nấm bệnh dễ tấn công nhất. Nếu đọt non bị sâu rầy cắn phá, quá trình đi đọt sẽ bị gián đoạn và cơi đọt sẽ bị “chai”, không thể ra hoa được.
- Phòng trừ Sâu rầy: Sâu rầy (rầy xanh, rầy nhảy) là kẻ thù số 1.
- Thuốc sử dụng: Sử dụng các loại thuốc đặc trị rầy có tính lưu dẫn, phun ngay khi đọt non bắt đầu nhú (mũi giáo) và lặp lại theo khuyến cáo cho đến khi lá lụa.
- Phòng trừ Nấm bệnh: Phòng trừ các bệnh như Thán thư (Cháy lá), Rỉ sắt tấn công lá non.
- Thuốc sử dụng: Sử dụng các loại thuốc gốc Đồng (Copper), Mancozeb hoặc Hexaconazole phun kèm theo thuốc rầy.
4. Hoàn thiện cơi đọt (Lá lụa)
Khi đọt non đã kéo dài và bắt đầu chuyển sang lá lụa (lá có màu xanh nhạt, còn mềm), cần có sự điều chỉnh dinh dưỡng:
- Tăng cường Lân (P) và Kali (K): Chuyển sang sử dụng phân bón lá có tỷ lệ P và K cao hơn (ví dụ: 10-30-30 hoặc MKP).
- Mục đích: Giúp lá lụa nhanh chóng chuyển sang giai đoạn lá già, cứng cáp, quang hợp mạnh mẽ và tích lũy dinh dưỡng để chuẩn bị cho quá trình tạo mầm hoa sắp tới.
- Ngừng phun kích thích: Ngưng hoàn toàn các sản phẩm có hàm lượng Đạm quá cao hoặc chất kích thích sinh trưởng khi lá đã lụa.
Quy trình thực hiện
| Giai đoạn | Hành động chính | Phân bón/Thuốc sử dụng |
| Sau thu hoạch | Cắt tỉa cành, dọn vệ sinh. | Sơn/keo liền sẹo. |
| Phục hồi rễ | Tưới nước, xới xáo nhẹ, bón phân hữu cơ. | Humic, Trichoderma, Phân hữu cơ. |
| Kích thích ra đọt (Làm chân) | Bón phân gốc NPK Đạm cao. | NPK 20-20-15 / 30-10-10. |
| Kéo đọt (Mũi giáo) | Phun phân bón lá Đạm cao, phun thuốc rầy và nấm. | Phân bón lá 30-10-10, Thuốc rầy, Thuốc nấm. |
| Hoàn thiện đọt (Lá lụa) | Bón phân gốc và phun phân bón lá P-K cao. | NPK 15-5-20, Phân bón lá P-K cao. |
