Ốc bươu vàng hiện đang là đối tượng dịch hại nguy hiểm cho cây lúa vì phá hại và sinh sản rất nhanh
Đặc điểm sinh thái của ốc
- Ốc bươu vàng đẻ trứng thành ổ, thời gian đẻ trứng trong 3h, mỗi ổ khoảng 200 – 300 trứng. Trong điều kiện thích hợp, số trứng ở mỗi ổ có thể tăng lên 500 – 600 trứng.
- Sau 7 – 15 ngày, trứng sẽ nở thành ốc non. Giai đoạn ốc non phát triển trong khoảng 15 – 25 ngày. Sau đó là giai đoạn ốc lớn (26 – 59 ngày).
- Vòng đời trung bình của ốc bươu vàng gây hại trên lúa là 60 ngày, chúng thậm chí có thể sống tới 4 – 6 năm.
- Ốc bươu vàng có thể sống được cả trên cạn và dưới nước. Trong điều kiện khô hạn, chúng có thể sống trong đất 6 tháng bằng cách đóng nắp và vùi sâu trong đất. Thậm chí chúng có thể tồn tại trong môi trường ô nhiễm, thiếu ô xi.
Tác hại của ốc bươu vàng với lúa
Ốc bươu vàng được du nhập vào Việt Nam từ những năm 1985 – 1988, trở thành một trong những sinh vật gây hại nghiêm trọng nhất cho nền nông nghiệp.
Ốc bươu vàng thường cắn ngang cây lúa non hoặc chồi lúa từ ngay sau khi sạ cho đến khi lúc đước 30 ngày làm khuyết dảnh, khuyết khóm trên ruộng lúa, dẫn đến thiệt hại về năng suất. Chúng hoạt động chủ yếu vào sáng sớm, chập tối và ban đêm. Nghiên cứu cho thấy, 1 con ốc bươu vàng (mật độ 2 – 3 con/m2) gây hại trong giai đoạn 3 – 20 ngày sau sạ sẽ làm giảm 15 – 20% năng suất lúa. Nếu mật độ ốc tăng lên 6 – 10 con/m2 thì ruộng lúa có thể bị mất trắng sau một đêm.
Các biện pháp phòng trừ hiệu quả
Biện pháp phòng trừ thủ công, canh tác
- Bắt ốc và ổ trứng bằng tay vào sáng sớm hoặc chiều mát. Nên bắt ốc sớm và liên tục từ lúc gieo sạ đến 2, 3 tuần sau.
- Có thể sử dụng thức ăn như lá khoai, rau muống… dẫn dụ ốc tập trung đến ăn để dễ thu gom.
- Đánh rảnh thoát nước (25 x 5 cm) cách nhau 10 – 15m trên ruộng để ốc đến sống tập trung trong rảnh tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu gom bằng tay.
- Đặt lưới, phên tre chặn mương nước vào ruộng, ngăn ốc xâm nhập và bắt ốc dễ dàng. Nên đặt lưới sớm ngay từ đầu vụ đến khi thu hoạch.
- Cắm các cọc tre, sậy ở những chỗ ngập nước, mương kênh tưới để thu hút ốc đến đẻ trứng và thu gom dễ dàng.
- Thả vịt vào ruộng lúa ăn ốc non và trứng ốc, thu lượm ốc bươu vàng trưởng thành để làm thức ăn cho cá, vịt.
- Ở nhiều nơi bà con dùng cây xương rồng, cành lá đu đủ, lá thầu dầu, lá mướp, xơ mít, thân lá khoai mì… chặt thả xuống nước, nhựa cây dẫn dụ ốc làm ốc say, nổi lên mực nước giúp thu nhặt ốc dễ dàng hơn.
- Dùng vôi tuy tốn công nhưng rất hiệu quả trừ ốc bươu vàng ngoài ra còn giúp cải tạo đất, liều dùng 500 kg/ha. Có thể xử lý vôi kết hợp với bón lót lân vào giai đoạn chuẩn bị ruộng….
- Cho nước vào ruộng sớm (trước khi sạ) để nhử ốc trồi lên, sau đó tiến hành cày diệt ốc.
- Giai đoạn chuẩn bị làm đất nếu cày bừa kỹ, cày sâu thì có thể diệt được ốc bươu vàng nằm vùi dưới ruộng.
Biện pháp hóa học
Sử dụng các loại thuốc trừ ốc bươu vàng đã được đăng ký trong danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng ở Việt Nam.
Lưu ý:
- Trước khi phun phải đảm bảo có ốc trên ruộng.
- Khi phun mực nước khoảng 3 – 5 cm là vừa. Sau phun tiếp tục giữ nước 1 -2 ngày để diệt hết ốc còn sót lại. + Để đảm bảo hiệu quả trừ ốc cao: Không phun khi ruộng không có bờ bao và mực nước trên ruộng quá sâu (trên 5 cm).
- Nên phun thuốc lúc chiều mát hay sáng sớm. Tuy nhiên theo kinh nghiệm phun chiều mát tốt hơn, vì ốc thường nổi lên và cắn phá mầm lúa vào lúc chiều và tối.
Thuốc trừ ốc AVN
AVN cung cấp cho bà con rất nhiều loại thuốc đặc trị ốc, bà con có thể tham khảo chi tiết thuốc như dưới đây:
